Nu de gemeente Kampen het pand van de voormalige Hogere Burger School (HBS) officieel heeft overgedragen aan IJsselheem, kan bouwbedrijf Salverda de gewenste (verbouw)werkzaamheden gaan uitvoeren. Het is nog best een uitdaging om het ruim 140 jaar oude en kolossale rijksmonument te transformeren tot 59 appartementen en twee ontmoetingsruimtes. Vandaar dat de betrokken partijen, van opdrachtgever en architect tot adviesbureau en ingenieursbureau, volop samenwerken. Projectleider Wim van Ommen: “Een herbestemmingsproject als dit kan je maar één keer goed doen.”
“Mijn reactie toen ik De HBS in Kampen voor het eerst zag? “Wauw, dat is een kolossaal gebouw!” En dat is top, want hoe groter een pand, hoe meer mogelijkheden het biedt.” Aan het woord is Wim van Ommen (53 jaar), voormalig timmerman uit Wezep die inmiddels alweer ruim vijftien jaar projectleider is bij bouwbedrijf Salverda in ’t Harde. Als Wim over zijn functie praat, stralen zijn ogen van plezier. “Da’s ook logisch, want ik mag elke dag het werk doen dat ik leuk vind. Elk project heeft namelijk zijn eigen uitdagingen. Of het nu gaat om nieuwbouw bij het Anne Frank Huis, de realisatie van 40 nieuwbouwappartementen in Lelystad, de renovatie van 700 woningen voor een woningcorporatie of de herbestemming van De HBS. In alle gevallen wil ik het best mogelijke resultaat voor de eindgebruikers realiseren.”
Thuis, met zorg van IJsselheem
Over dat resultaat gesproken: in het pand van De HBS worden dus 59 appartementen gerealiseerd. Wim: “Op de bovenste verdieping komen vijftien appartementen en een ontmoetingsruimte voor zorgorganisatie PGVZ. Op de begane grond, de eerste en tweede verdieping realiseren we in op opdracht van IJsselheem 44 huurappartementen en een grote ontmoetingsruimte. Deze huurappartementen bieden een plek waar de toekomstige ouderen met een intensieve zorgvraag zich allereerst thuis voelen en waar zij de mogelijkheid hebben om zo zelfstandig mogelijk te wonen én te leven. Mochten de bewoners hulp nodig hebben, dan worden zij in de eerste plaats ondersteund door de woning zelf die handig is ingedeeld en is voorzien van alle gemakken met technologie en andere hulpmiddelen. Daarmee vereenvoudigen we sommige handelingen. Familieleden en kennissen blijven ook hun rol spelen, zoals ze al deden. En mocht het dan toch nog nodig zijn, dan kunnen de bewoners een beroep doen op de professionele medewerkers van IJsselheem. Met het uitrollen van dit nieuwe zorgconcept wil IJsselheem een oplossing bieden voor de groeiende behoefte aan verpleegzorg thuis in Nederland.”
“Met het uitrollen van dit nieuwe zorgconcept wil IJsselheem een oplossing bieden voor de groeiende behoefte aan verpleegzorg thuis in Nederland”
Onmogelijkheden ombuigen naar mogelijkheden
Even terug naar de uitdagingen waar Wim tegenaan loopt bij de herbestemming van De HBS. “Zoals gezegd is het pand groot, maar ook best oud. Bovendien is het gebouw een rijksmonument, wat qua uitstraling en authentieke elementen een toegevoegde waarde is, maar wat er ook voor zorgt dat we beperkt worden bij de (verbouw)bouwwerkzaamheden. Zo moeten bestaande elementen worden behouden. Dat willen we ook graag, want dat maakt het gebouw juist zo karakteristiek. Daar komt nog bij dat het gebouw een woonfunctie met zorg op afroep krijgt en daar geldt in de bouwwereld weer specifieke wet- en regelgeving voor. Kortom, uitdagingen genoeg. Maar bij Salverda zien we het als een kunst om onmogelijkheden om te buigen naar mogelijkheden.”
De toegevoegde waarde van techniek
Het helpt dat Salverda in de loop der jaren veel ervaring heeft opgedaan op het gebied van herbestemming van rijksmonumenten en andere monumentale panden, aldus Wim. “Niet voor niets is ons bouwbedrijf in het bezit van het ERM-(Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg)certificaat. Bovendien lukt het ons vaak om aan de hand van betaalbare technische oplossingen waarde toe te voegen. Zo is bijvoorbeeld het linkerdeel van De HBS sinds de opening in 1882 tientallen centimeters verzakt, wat de staat van het pand niet ten goede komt. Daarom gaan we dit linkerdeel verstevigen door op een constructieve manier heipalen aan te brengen die tien meter de grond ingaan. Op die heipalen stort Salverda een betonvloer die, door middel van inkassingen, gedeeltelijk onder de bestaande wanden komt te liggen. Hierdoor wordt het gebouw dragend en voorkomen we dat het pand verder zakt. Daarnaast willen we de vloeren op de eerste en tweede etage op ingenieuze wijze veertig centimeter ophogen, zodat de toekomstige bewoners vanuit hun stoel of rolstoel zonder problemen door de prachtige, maar hooggeplaatste ramen naar buiten kunnen kijken. Dergelijke technische oplossingen dragen bij aan de veiligheid en leef- en woonkwaliteit van de toekomstige bewoners.”
“Onze technische oplossingen dragen bij aan de veiligheid en leef- en woonkwaliteit van de toekomstige bewoners”
Samen maken we morgen
Zoals gezegd werkt Salverda tijdens de herbestemming van De HBS volop samen met alle betrokken partijen. “In mijn ogen is dat ook noodzakelijk om onze gezamenlijke wensen en ambities te realiseren”, aldus Wim. “Toen IJsselheem in 2018 vroeg of De HBS kon worden getransformeerd tot een gebouw met huurappartementen, heeft projectontwikkelaar Schavast, in samenwerking met de Gemeente Kampen, De Bruin Architecten, ingenieursbureau Alferink van Schrieveen en IJsselheem met ondersteuning van bouwadviesbureau abcnova, een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd. Toen hieruit bleek dat het herbestemmingsproject inderdaad haalbaar was, ben ik aangehaakt om alle partijen aan te sturen. Wat ik heel mooi vind, is dat IJsselheem al in een vroeg stadium via co-creatiesessies ook de toekomstige bewoners en de omwonenden de kans gaf om hun wensen en behoeften in kaart te brengen. Mede hierdoor gaan we op de begane grond een grote ruimte realiseren waar de toekomstige bewoners en buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten. Zo wordt De HBS echt weer een onderdeel van de wijk waarin het gebouw is gesitueerd.”
De personen van links naar rechts Rafael den besten, Evert Schreurs, Willem Platte en Wim.
Het best mogelijke resultaat
Wim verwacht dat de herbestemming van De HBS tot september 2024 zal duren. “Dat komt ook omdat je tijdens een herbestemmingsproject van een monumentaal pand altijd voor verrassingen komt te staan. Deze willen we zo goed mogelijk oplossen, zodat het pand aan alle kwaliteitseisen en -wensen voldoet op het gebied van wet- en regelgeving, een gezond leefklimaat, veiligheid, duurzaamheid en woongenot. Als ik over een kleine twee jaar de sleutels van het getransformeerde pand aan IJsselheem overhandig, kunnen de bewoners heerlijk wonen in gloednieuwe appartementen in een prachtig oud jasje.”